Γιατρέ μου, έχω πανικοβληθεί! Θέλω να πάω για μπάνιο και έχω ακούσει ότι έχουν γεμίσει οι θάλασσες με μώβ και μπλέ μέδουσες που τσιμπάνε πολύ άσχημα! Τι να κάνω αν τσιμπήσει κάποια το παιδί μου ή εμένα;
Αγαπημένε μου γονέα αρχικά θα κάνεις ψυχραιμία! Οι μέδουσες πάντα υπήρχαν στις θάλασσές μας σε πολλά χρώματα (τα κύρια είναι μώβ, μπλε και κάφε). Για διάφορους λόγους που μας αφορούν όλους – κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με υπεραλίευση και καταστροφή του περιβάλλοντος- έχουν αυξηθεί ιδιαίτερα οι μώβ και όπως φαίνεται και οι μπλέ μέδουσες, με αποτέλεσμα να έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους και στις παραλίες μας. Και το πρόβλημα με τις μώβ και τις μπλέ μέδουσες είναι ότι – σε αντίθεση με τις καφέ που ενοχλούν ελάχιστα- έχουν μακριά πλοκάμια που ξεκολλούν εύκολα και περιέχουν κάποιες μικροσκοπικές κύστεις γεμάτες δηλητηρίο, τις νηματοκύστεις. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι μέδουσες δεν κυνηγούν τους ανθρώπους, απλά πλέουν στο νερό και επειδή είναι δύσκολό να τις δει κάποιος, είναι εύκολο να μπλεχτεί ένα παιδάκι καθώς πλατσουρίζει στο νερό στην παραλία ή εμείς όταν κολυμπάμε. Και αν τύχει να μας συμβεί αυτό, θα το καταλάβουμε καθώς θα νιώσουμε ένα απότομο οξύ πόνο αρχικά, που σε λίγα λεπτά θα το συνοδεύσουν πρησμένες, γραμμικές αλλοιώσεις που πολλές φορές καίνε και φαγουρίζουν έντονα. Οι αλλοιώσεις αυτές σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να εμφανιστούν αργότερα, ενώ κάποιες φορές ο πόνος αντανακλά και στο άκρο τσιμπήθηκε. Το παιδί θα το καταλάβουμε εύκολα ότι τσιμπήθηκε καθώς εκεί που ήταν μια χαρά θα αρχίσει να κλαίει και όταν πάμε κοντά θα δούμε τις χαρακτηριστικές βλάβες από το τσίμπημα.
Καλά γιατρέ, είμαστε άτυχοι και τσίμπησε το παιδάκι μας μωβ μέδουσα. Τι κάνουμε;
Αρχικά μένουμε ψύχραιμοι. ΟΛΑ ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΜΕΔΟΥΣΩΝ ΣΤΗΝ ΜΕΣΟΓΕΙΟ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ – κάτι που δεν θα ίσχυε αν είμασταν στην Αυστραλία ή στην Νέα Ζηλανδία. Οπότε αρχικά αντιμετωπίζουμε τα τοπικά συμπτώματα και στην συνέχεια παρακολουθούμε το παιδί μας για την σπάνια περίπτωση που μπορεί να εμφανιστούν γενικά συμπτώματα που μπορεί να δηλώνουν ότι έχει ξεκινήσει μια αλλεργική αντίδραση. Αρχικά καθαρίζουμε καλά την περιοχή με ΘΑΛΑΣΣΙΝΟ ΝΕΡΟ (όχι γλυκό σπάνε πιο εύκολα οι κύστεις) και προσπαθούμε να αφαιρέσουμε σιγά σιγά τα πλοκάμια αν υπάρχουν με μια πιστωτική κάρτα. Στην συνέχεια βάζουμε κρύα επιθέματα (παγοκύστεις ή οτιδήποτε παγωμένο βρούμε) τοπικά στην περιοχή του τσιμπήματος για 10-15 λεπτά (όχι απευθείας στο δέρμα του παιδιού καθώς είναι ευαίσθητο αλλά χρησιμοποιούμε ένα ύφασμα για αυτό). Αυτές είναι και οι κύριες τεκμηριωμένες παρεμβάσεις που βοηθούν στην αντιμετώπιση αρχικά και μπορούν να αντιμετωπίσουν. Άλλη μια παρέμβαση, η οποία δεν είναι τόσο μελετημένη, αλλά μπορεί να βοηθήσει είναι να βάλουμε μαγειρική σόδα διαλυμένη με θαλασσινό νερό (σαν αλοιφή) μετά το κρύο επίθεμα. Εφόσον περάσει ένα εύλογο χρονικό διάστημα της τάξης της μισής με μιας ώρας, βλέπουμε πόσο πρησμένο είναι το τσίμπημα και πόσο πονάει το παιδάκι μας. Αν είναι ανεκτό ή πολύ ήπιο, μπορούμε να πάμε σπίτι και να δώσουμε αναλγητικά όπως ντεπόν ή αλγκοφρέν και να βάλουμε που και που κρύα επιθέματα. Αν όμως το παιδί μας εξακολουθεί να πονάει πολύ μετά το πρώτο μισάωρο με μια ώρα, να μεγαλώνει το πρήξιμο ή ακόμα περισσότερο αρχίζει να εμφανίζει δυσκολία στην αναπνοή, να κάνει εμετό ή να αρχίζει να πέφτει ή διάθεσή του, θα πρέπει να αναζητήσουμε ιατρική φροντίδα σε οποιοδήποτε δομή πρωτοβάθμιας περίθαλψής υπάρχει κοντά μας (γενικός ιατρός, παιδίατρος, κέντρο υγείας). Εκεί ο γιατρός θα εκτιμήσει την ένταση της αντίδρασης και θα χορηγήσει την κατάλληλη αγωγή, σε περίπτωση έντονης τοπικής βλάβης, ή ακόμα και θα βοηθήσει το παιδί σε περίπτωση αναφυλακτικής αντίδρασης, μέχρι να φτάσει σε κάποιο νοσοκομείο.
Το καλοκαίρι είναι ευκαιρία για μπάνιο στη θάλασσα και τα παιδιά το χαίρονται ιδιαίτερα. Σπάνια η θάλασσα μπορεί να κρύβει και δυσάρεστες εκπλήξεις, όπως τα τσιμπήματα από μέδουσες. Όταν ο γονιός όμως είναι προετοιμασμένος για αυτά και γνωρίζει τι να κάνει για να τα αναγνωρίσει και να τα αντιμετωπίσει τόσο στο παιδί του όσο και σε αυτόν, δεν θα υπάρχει τίποτα να σταματήσει τα παιχνίδια μες το νερό με το παιδί του.