Γιατρέ, πόσο ψηλό θα γίνει το παιδί μου;
Άλλη μια συχνή ερώτηση που ακούω στο ιατρείο και μάλιστα από τις πρώτες επισκέψεις σε κάθε βρεφάκι, είτε από τους γονείς είτε από τις γιαγιάδες και τους παππούδες. Και πώς είναι δυνατόν να μην την ακούω, αφού ένα από τα βασικά στοιχεία της ιατρικής επίσκεψης είναι η μέτρηση του ύψους και η αξιολόγηση του ρυθμού αύξηση του. Και είναι γεγονός ότι η φυσιολογική αύξηση ενός παιδιού συνήθως δηλώνει καλή υγεία, ενώ ανάπτυξη μικρότερη από τους φυσιολογικούς ρυθμούς μπορεί να κρύβει παθολογικά αίτια, μεταξύ αυτών και τα πολύ γνωστά στους γονείς ενδοκρινολογικά αίτια (γιατρέ, να δώσουμε αυξητική ορμόνη στο παιδί να ψηλώσει!)
Πριν απαντήσω σε αυτή την ερώτηση, να δούμε λίγο τι συμβαίνει με το ύψος και την φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού. Ως προς την αύξηση διακρίνουμε τρείς διακριτές περιόδους, παρόμοιες για τα αγόρια και τα κορίτσια, με μικρές διαφορές ως προς την έναρξη τους και το μέγεθος του ρυθμού αύξησης.
Από 0-24 μηνών: Κατά την διάρκεια των δύο πρώτων ετών, η αύξηση του ύψους του νεογνού είναι πολύ έντονη αρχικά και στην συνέχεια μειώνεται σταδιακά. Η συνολική αύξηση του ύψους του παιδιού αυτή την περίοδο είναι περίπου 30 με 35 εκατοστά, και διαφέρει ανάμεσα στα τελειόμηνα και τα πρόωρα γεννημένα παιδάκια (σε αυτά θα πρέπει να διορθώνεται η εκτίμησή τους με βάση την χρονολογική τους ηλικία)
Την περίοδο αυτή, και ιδιαίτερα όσο απομακρυνόμαστε από το πρώτο εξάμηνο – όπου το ύψος εξαρτάται κυρίως από την ενδομήτρια αύξηση του παιδιού- το ύψος του παιδιού καθορίζεται από το γενετικό δυναμικό του, δηλαδή τα γονίδια που έχει πάρει απο τους γονείς του. Είναι πολύ συχνό να βλέπουμε νεογνάκια είτε να πέφτουν στις καμπύλες είτε και να ανεβαίνουν, με την αλλαγή αυτή να σταθεροποιείται γύρω στα δύο έτη.
Παιδική ηλικία: Από τα δύο έτη και μετά, η αύξηση του ύψους είναι σταθερή, με μια μικρή πτώση πριν την έναρξη της εφηβείας. Με μικρές διαφορές ανάλογα με την ηλικιακή περίοδο ( από 2 έως 4, από 4 έως 6 και από 6 έως την εφηβεία), ο ρυθμός αύξησης στα δύο φύλα είναι περίπου 5 με 6 εκατοστά το έτος.
Εφηβεία: Κατά την εφηβεία έχουμε μια έκρηξη στην αύξηση του ύψους με περίπου 8 με 14 εκατοστά το έτος, εξαιτίας της έκκρισης των ορμονών των φύλου και της αυξημένης έκκρισης της αυξητικής ορμόνης. Στα κορίτσια, η απότομη αυτή αύξηση τυπικά ξεκινάει γύρω στα 10 έτη, ενώ μπορεί να ξεκινήσει και από τα 8 έτη, αν το κορίτσι μπει νωρίς στην εφηβεία. Στα αγόρια, η αντίστοιχη ηλικία είναι τα 12 έτη, ενώ μπορεί να ξεκινήσει και από τα 10 έτη. Πότε τελειώνει; Στα κορίτσια, περίπου 2 χρόνια μετά την εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως, όπου τελειώνει και σωματικά η εφηβεία ενώ στα αγόρια μπορεί να συνεχίσει με μικρότερο ρυθμό και μέχρι τα 17 έως 19, οπού και σταματάει η αύξηση.
Ναι γιατρέ καλά όλα αυτά, αλλά δεν απάντησες στην ερώτηση μου … Πόσο ψηλό θα γίνει το παιδί μου;
Θα σου απαντήσω λοιπόν τώρα, που είδες πως ψηλώνει φυσιολογικά ένα παιδί, με την εξής αφοπλιστική απάντηση… Θα σου πώ όταν το παιδί γίνει 2 έτων! Και γιατί αυτό; Γιατί οι μελέτες έχουν δείξει ότι στην καμπύλη που βρίσκεται ένα παιδί στα δύο χρόνια είναι η καμπύλη που θα ακολουθήσει και στην μετέπειτα ανάπτυξή του μέχρι την ενηλικίωσή του με την μεγαλύτερη πιθανότητα. Πόσο είναι αυτό; Πολύ αλλά όχι 100%, συνήθως όμως αυτό συμβαίνει.
Μα καλά γιατρέ μου το παιδί μου γεννήθηκε πολύ ψηλό. Δεν θα γίνει πανύψηλο; Και πάλι θα σου πώ ότι θα πρέπει να δούμε το ύψος του όταν γίνει 2 ετών. Και αυτό γιατί το ύψος που παίρνει το μωράκι τους πρώτους μήνες της ζωής του μέχρι το πρώτο εξάμηνο εξαρτάται από το ενδομήτριο περιβάλλον, δηλαδή τις συνθήκες που είχε το μωράκι ως έμβρυο. Για παράδειγμα, επειδη τα τοιχώματα της μήτρας μετά μια κύηση είναι πιο χαλαρά, ο κανόνας είναι τα δεύτερα μωράκια να είναι μεγαλύτερα από τα πρώτα.
Τελικά γιατρέ μου, το παιδί μου δεν θα γίνει ψηλό;
Να σου πώ αγαπημένε μου γονέα, δεν έχει απολύτως καμία σημασία. Όσο το παιδί έχει φυσιολογικό ρυθμό αύξησης και δεν υπάρχει κάποιο παθολογικό αίτιο για το ανάστημά του, δεν θα πρέπει να σε απασχολεί καθόλου. Ένα παιδί είναι ευτυχισμένο όταν μεγαλώνει όμορφα και χτίζει την προσωπικότητά του γεμάτο αυτοπεποίθηση και σιγουριά για τον εαυτό του. Βοήθησέ το να γίνει ένα τέτοιο παιδί που δεν θα τον νοιάζει ούτε το δικό του ύψος, ούτε το ύψος των άλλων παιδιών.